Chương 26
HÀNH NHÂN
行 人
NGƯỜI ĐI ĐƯỜNG
(Tuvivietnam – siêu tầm)
1. 人 為 利 名 忘 却 故 鄉 生 處 樂 家 無 音 信
全 憑 周 易 卦 中 推 要 決 歸 期 但 尋 主 象
Nhân vi lợi danh vong khước cố hương sinh xứ lạc gia vô âm tín
Toàn bằng Chu Dịch quái trung suy yếu quyết qui kỳ đãn tầm chủ tượng
Người vì danh lợi quên mất cố hương, ham vui làm nhà không tin tức,
Toàn cậy quẻ Chu Dịch suy đoán, định ngày về phải tìm Chủ tượng.
Chủ tượng là Dụng thần. Xem cho quan chức lấy hào Quan, xem cho trẻ nhỏ lấy hào Tử Tôn, xem cho vợ, nôn bộc lấy hào Tài, anh em bè bạn lấy hào Huynh Đệ, xem cho bậc tôn trưởng lấy hào Phụ. Không phải là người trong lục thân thì lấy hào Ứng.
2. 主 象 交 重 身 已 動
用 爻 安 靜未 思 歸
Chủ tượng giao trùng thân dĩ động
Dụng hào an tĩnh vị tư qui.
Chủ tượng giao trùng thân đã động
Dụng hào an tĩnh chẳng lo về.
Chủ tượng tức Dụng thần. Dụng thần động thì hành nhân đã đi. Nếu Dụng thần an tĩnh lại không có Nhật thần, động hào xung tính thì ở yên tại tha hương, chưa nghĩ chuyện về.
3. 剋 速 生 遲 我 若 制 他 難 見 面
Khắc tốc sinh trì, ngã nhược chế tha nan kiến diện
Khắc thì nhanh, sinh thì chậm. Nếu ta chế người thì khó gặp mặt.
Dụng hào động khắc Thế, hoặc Thế nhập Không vong thì người đi mau về đến. Nếu sinh hợp với hào Thế thì người đi chậm về. Kị nhất là Thế hào động khắc Dụng thần vì chưa thể về.
4. 三 門 四 戶 用 如 合 世 即 還 家
Tam môn tứ hộ, Dụng như hợp Thế tức hoàn gia
Hào tam là cổng, tứ là cửa, Dụng hào như hợp Thế thì về nhà ngay.
Hào tam và tứ là môn (cổng) hộ (cửa lớn) lâm Dụng hào động, ngày về đã gần. Nếu Dụng hào không bị chế, không Phục mà động sinh hợp Thế thì có thể đứng chờ về.
5. 動 化 退 神 人 既 來 而 復 返
Động hoá Thoái thần, nhân ký lai nhi phục phản
Động hoá thoái thần thì người đã về mà quay trở lại.
Dụng hào nếu hoá Tấn thần, người đi về gấp nội trong ngày . Hoá Thoái thần người đi tuy đến nhưng quay trở lại, hoặc đi nơi khác, nói chung là không thể về.
6. 靜生 世 位 身 未 動 而 懷 歸
Tĩnh sinh Thế vị, thân vị động nhi hoài qui
Tĩnh mà sinh Thế, thân chưa động mà đã nghĩ chuyện về.
Lục hào an tĩnh người đi chưa nghĩ về. Nếu Dụng hào sinh hợp Thế hào tuy thân chưa động mà đã nghĩ chuyện về.
7.若 遇 暗 冲 睹 物 起 傷 情 之 客 况
Nhược ngộ ám xung, đổ vật khởi thương tình chi khách huống
Nếu gặp ám xung, nhìn cảnh mà cảm nổi lòng nơi đất khách.
Dụng hào an tĩnh vốn không có ý về. Nếu gặp Nhật thần xung động tất nhiên ngắm cảnh nhớ nhà mà muốn trở về. Nếu bị Nguyệt kiến, động hào khắc thì cũng khó lên đường.
8. 如 逢 合 住 臨 行 有 塵 事 之 羈 身
Như phùng hợp trú lâm hành hữu trần sự chi ky thân
Nếu gặp hợp trú, sặp đi thì gặp việc níu chân.
Dụng thần phát động vốn là điềm quay về. Nếu gặp động hào, Nhật thần hợp Dụng, thì có việc ràng buộc không về được. Phải đợi đến khi Nhật Nguyệt xung Dụng mới có thể về. Lâu thì lấy năm, tháng mà đoán, gần thì lấy ngày giờ để đoán.
9. 世 剋 用 而 俱 動 轉 往 他 方
Thế khắc Dụng nhi câu động chuyển vãng tha phương
Thế khắc Dụng mà cùng động, chuyển đi nơi khác).
Không nên Thế khắc Dụng thần. Nếu an tĩnh chịu khắc thì vẫn ở nguyên chỗ cũ. Nếu phát động thì hành nhân đã lên đường. Như bị Thế, động hào khắc mà Dụng thần lại động thì hành nhân chuyển đi nơi khác.
10. 用 比 世 而 皆 空 難 歸 故 里
Dụng tỉ Thế nhi giai Không nan qui cố lý
Dụng tỉ hoà với Thế mà đều lâm Không, khó về quê cũ.
Thế hào lâm Không, hành nhân mau đến. Như Dụng hào cũng lâm Không thì lại đoán không về. Vì thế không thể theo Thế mà đoán. Nên mới nói Dụng và Thế đều lâm Không khó về quê cũ.
11. 遠 行 最 怕 用 爻 傷 尤 嫌 入 墓
Viến hành tối phạ Dụng hào thương, vưu hiêm nhập Mộ
Đi xa rất sợ Dụng hào bị khắc thương, càng ngại nếu Nhập Mộ.
Phàm bói đi xa, nếu Dụng thần xuất hiện không bị thương khắc, không lâm Không, không bị Phá, chủ ở ngoài được cát lợi, về chậm cũng vô hại. Nếu gặp Mộ Tuyệt cùng Nhật Nguyệt, động hào hình khắc đều chủ không tốt.
12. 近 出 何 妨 主 象 伏 偏 利 逢 冲
Cận xuất hà phương, Chủ tượng phục thiên lợi phùng xung
Gần đi nào hại gì, Chủ tượng phục thì lợi khi gặp xung.
Gần đi nếu Dụng hào phục, tất vì sự cố mà không về, đến trị nhật tất sẽ về đến.[1]. Nếu Dụng an tĩnh thì đến ngày xung động, nếu lâm Không an tĩnh thì đến khi xuất Không gặp ngày xung sẽ về đến.
13. 若 伏 空 鄉 須 究 卦 中 之 六 合
Nhược phục Không hương, tu cứu quái trung chi lục hợp
Nếu phục tại hào lâm Không, nên xét lục hợp của quẻ.
Nếu Dụng thần phục tại hào Phi bất Không, nên chờ ngày xung Phi thì có thể về đến. Nếu phục tại hào Phi lâm Không, được Nhật thần, động hào hợp, nhanh thì đến ngay ngày đó, chậm thì đến trị nhật.
14. 如 藏 官 下 當 參 飛 上 之 六 神
Như tàng Quan hạ đương tham Phi thượng chi lục Thần
Nếu phục dưới hào Quan nên xem Lục Thần ở hào Phi.
Dụng hào phục dưới hào Quan là việc hung, là sự ràng buộc. Nếu Quan có Câu Trần thì vấp ngã tổn thương, lâm Đằng Xà là mắc vướng đáng sợ, có Bạch Hổ hoặc Quan Quỷ thuộc Thổ thì bệnh nằm không về được. lâm Huyền Vũ thì giặc cướp ngăn trở hoặc vì tình cảm trai gái mà không về. Ngoài ra phần bên dưới có nêu rõ cứ theo đó mà suy.
15. 兄 弟 遮 藏 緣 是 非 而 不 返
Huynh Đệ già tàng duyên thị phi nhi bất phản
Huynh Đệ mà che tất vì thị phi nên không về.
Dụng thần phục dưới hào Huynh Đệ tất vì cờ bạc, có Chu Tước thì giành giật cải cọ, Bạch Hổ thì do sóng gió cản trở.
16. 子 孫 把 持 由 樂 酒 以 忘 歸
Tử Tôn bả trì do lạc tửu dĩ vong qui
Tử Tôn níu nắm là do nghiện rượu mà quên về.
Dụng hào phục dưới Tử Tôn, tất vì rong chơi nghiệm rựơu, nếu không thì vì tăng đạo, lục súc hoặc con cháu, bọn trẻ nhỏ cản trở mà không về được.
17. 父 為 文 書 之 阻 滯
Phụ vi Văn Thư chi trở trệ
Phụ hào thì ngăn trở bởi Văn Thư.
Dụng thần phục dưới Phụ Mẫu, tất vì văn thư mà bị cản trở, hoặc vì bậc tôn trưởng, nghệ nhân giữ lại.
18. 財 因 買 賣 之 牽 連
Tài nhân mãi mại chi khiên liên
Tài hào thì bị cản trở vì buôn bán.
Dụng hào phục dưới hào Tài vượng tất vì buôn bán kinh doanh được lợi mà quên về. Nếu Tài lâm Không hoặc gặp Huynh Đệ động thì phần lớn là vì hao vốn. Nếu có thêm Hàm Trì chắc chắn vì ham nữ sắc nên quên về.
19. 用 伏 應 財 之 下 身 贅 他 家
Dụng phục Ứng Tài chi hạ thân chuế tha gia
Dụng phục dưới Ứng Tài là gởi rể nhà người.
Dụng hào phục dưới hào Ứng là Thê Tài thuộc Âm tất gởi rể nhà người ta. Nếu thuộc Dương sinh hợp với Thế Thân là thay người trông coi tiền bạc nên không về.
20. 主 投 財 庫 之 中 名 留 富 室
Chủ đầu Tài khố chi trung danh lưu phú thất
Chủ tượng ẩn trong Tài khố, thì ở nơi nhà giàu.
Dụng hào phục dưới Tài khố, hành nhân tất ở nơi nhà giàu trông coi tiền bạc. Nếu Phục thần gặp Mộ Tuyệt tất nương tựa người ta để sống qua ngày.
[1] Như Dụng thân phục mà là Dần mộc thì đến ngày Dần tất là trị nhật.
21. 五 爻 有 鬼 皆 因 途 中 之 不 通
Ngũ hào hữu Quỷ giai nhân đồ trung chi bất thông
Hào ngũ là Quan Quỷ thì vì đường sá không thông.
Dụng hào ohục ở hào ngũ Quan Quỷ thì vì đường thuỷ bộ không thông mà cản trở.
22. 一 卦 無 財 只 為 盤 纏 之 缺 乏
Nhất quái vô Tài chỉ vi bàn triền chi khuyết phạp
Trong quẻ không có hào Tài chỉ vì đồ mang theo thiếu thốn.
Trong quẻ động hào, biến hào, Nhật Nguyệt đều không phải là Thê Tài tất vì không có lộ phí để trở về.
23. 墓 持 墓 動 必 然 臥 病 呻 吟
Mộ trì Mộ động tất nhiên ngoạ bệnh thân ngâm
Mộ trì, Mộ động tất bệnh nằm rên rĩ.
Dụng hào nhập Mộ, hoá Mộ hoặc trì Quỷ Mộ hoặc phục dưới hào Quỷ Mộ đều chủ bệnh mà không trở về được. Nếu phục dưới Quan Quỷ hoặc lâm Bạch Hổ tất bị tù mà không phải là bệnh.
24. 世 合 世 冲 須 用 遣 人 尋 覓
Thế hợp Thế xung tu dụng khiển nhân tầm mịch
Thế hợp Thế xung nên cho người đi tìm kiếm.
Dụng hào an tĩnh mà Thế động xung khởi, hoặc hợp khởi; Dụng hào phục mà Thế đề khởi. Dụng hào nhập Mộ mà Thế phá Mộ thì tự nên đi tìm kiếm thì hành nhân mới về được.
25. 合 逢 玄 武 昏 迷 酒 色 不 思 鄉
Hợp phùng Huyền Vũ hôn mê tửu sắc bất tư hương
Hợp mà gặp Huyền Vũ thì say đắm tửu sắc mà không nhớ nhà.
Hoặc Dụng hào lâm Huyền Vũ, động mà gặp hào Tài hợp trú, hoặc Dụng phục dưới hào Tài có Huyền Vũ đều chủ ham mê tửu sắc không nhớ quê nhà. Phải đợi lúc xung phá hào hợp mới có thể về. Nếu Dụng phục dưới Quan Quỷ có Huyền Vũu mà hào Tài không tương hợp thì hành nhân ở ngoài làm giặc mà không trở về được.
27. 卦 得 遊 魂 漂 泊 他 鄉 無 定 跡
Quái đắc Du hồn phiêu bạt tha hương vô định tích
Quẻ Du hồn thì phiêu bạc tha hương không dấu vết.
Gặp quẻ Du Hồn, Dụng hào phát động thì hành nhân đi đây đi đó không có nơi nhất định. Du hồn hoá Du hồn thì hành tung bất định , Du hồn hoá Qui hồn thì đi cùng khắp rồi mới về.
28. 日 併 忌 興 休 望 到
身臨 用 發 必 然 歸
Nhật tính Kị hưng hưu vọng đáo
Thân lâm Dụng phát tất nhiên qui
Nhật thần tính, Kị thần hưng đừng mong đến.
Thân lâm, Dụng thần động tất nhiên về.
Kị thần lâm Thân Thế hoặc Nhật thần khắc Dụng đều chủ không về. Nếu được Dụng thần lâm Thân Thế, Dụng xuất hiện[1] phát động hoặc Trì Thế động thì hành nhân về ngay.
29. 父 動 卦 中 當 有 魚 書 之 寄
Phụ động quái trung đương hữu ngư thư chi ký
Phụ động trong quẻ thì có thơ gởi về.
Phàm xem thơ từ mà trong quẻ có Phụ Mẫu động thì chủ có tin tức gởi về
30. 財 興 世 上 應 無 雁 信 之 來
Tài hưng Thế thượng ứng vô nhạn tín chi lai
Tài động ở Thế, ứng không có tin tức đến.
Chỉ xem thư từ là lấy Phụ Mẫu làm Dụng Thần. Nếu Thế trì Tài động tất khắc Phụ thì không có tin tức thư từ.
31. 欲 決 歸 期 之 遠 近
須 詳 主 象 之 興 衰
Dục quyết qui kỳ chi viễn cận
Tu tường Chủ tượng chi hưng suy.
Muốn định ngày về gần hay xa
Nên rõ suy vượng của Chủ tượng.
Đoán ngày về tất dùng phép “hợp thì đợi xung, xung thì đợi hợp, Không thì xuất tuần, phá thì bổ hợp, Tuyệt thì đợi Sinh, Mộ thì đợi xung khai”. Cứ thế mà suy thì biết ngày về gần hay xa.
動 處 靜 中 含 蓄 許 多 凶 吉 象
天 涯 海 角 羈 留 多 少 利 名 人
Động xứ tĩnh trung hàm súc đa hung cát tượng,
Thiên nhai hải giác ky lưu đa thiểu lợi danh nhân.
Trong động tĩnh chứa biết bao nhiêu điều hung cát
Chân trời góc bể giữ chân không thiếu kẻ theo lợi danh.
[1] tức Dụng thần không phục
—–hết chương 26——-